در بیشتر درمان‌های دندانپزشکی اولین چیزی که به بیمار گفته میشود این است که هیچ ترمیمی مادام العمر و دائمی نیست و همه ترمیم‌های دندانی پس از مدتی طول عمرشان به سر آمده و باید تعویض شوند. روکش دندان نیز از این قاعده مستثنی نیست. اما برخی از مشکلات باعث میشود طول عمر روکش دندان کمتر از حد مورد انتظار باشد.
در اینجا با متداولترین مشکلات روکش دندان آشنا می‌شوید.
البته روکش دندان دارای مزایایی هم هست که در مقاله مزایا و معایب روکش دندان به آن پرداخته ایم .
پوسیدگی و کرم خوردگی دندان
پس از این که دندان خود را روکش می‌کنید ، اهمیت بهداشت دهان دوچندان میشود. ممکن است پلاک و جرم در پیرامون دندان و روکش تجمع یافته و باکتری‌ها به صورت گسترده فعالیت نمایند. اگر چه خود روکش دچار پوسیدگی نمی‌شود امادندانی که در زیر آن قرار دارد اگر مورد هجوم باکتری‌ها قرار بگیرد دچار پوسیدگی میشود. برای جلوگیری از پوسیدگی دندان روکش شده باید مرتباً دندان خود را مسواک زده و نخ دندان کشید. درمان پوسیدگی دندان در مراحل اولیه با فلوراید و جرم گیری و بهداشت مرتب و منظم قابل انجام است. نکته مهم این است که مشکل در مراحل بسیار ابتدایی شناسایی شود.
به همین علت مراجعات منظم دندانپزشکی اهمیت زیادی دارد. اگر پوسیدگی پیشرفت نماید اما محدودة آن هنوز کوچک مانده باشد، این امکان وجود دارد که بتوان با روش پر کردن، مشکل را برطرف کرد (در صورتی که محدوده پوسیدگی در دسترس قرار داشته باشد).
اما در صورتی که پوسیدگی در منطقه زیر روکش باشد ابتدا باید یا روکش برداشته شود، بخش‌های پوسیدة دندان تراشیده شود و دندان مجدداً ترمیم شود و روکش جدیدی بر روی دندان قرار بگیرد. هر چه پوسیدگی مدت بیشتری بدون درمان رها شده باشد، وضعیت بدتر میشود. از آنجایی که هزینه روکش دندان زیاد است منطقی است که با بهداشت دهان از این وضعیت پیشگیری کنید و با چکاپهای منظم دندانپزشکی آن را در صورت وقوع در مراحل اولیه درمان نمایید.
عفونت لثه
تجمع پلاک در پیرامون دندان و روکش می‌تواند بافت لثه را ملتهب کرده و باعث عفونت آن شود. در صورتی که عفونت لثه به موقع درمان نشود وضعیت بدتر شده و لثه دچار پریودنتیت میشود. پریودنتیت استخوان زیر دندان را تحت تأثیر قرار داده و ممکن است باعث تخریب و تحلیل رفتن آن و در نتیجه از دست رفتن پی مستحکم دندان شود. در چنین شرایطی دندان لق شده و ممکن است کشیده شود.
درآمدن روکش دندان
به سه دلیل ممکن است روکش دندان در بیاید. در صورتی که روکش از دندان جدا شده است، بسیار مهم است که آن را همراه با خود به مطب دندانپزشکی ببرید در غیر این صورت هیچ چاره ای به جز ساخت روکش جدید برای دندانپزشک نمی ماند.
دلایل درآمدن روکش
شکستن هسته دندان – ممکن است جدا شدن روکش مربوط به هسته دندان باشد. به داخل روکش نگاه بیندازید. اگر چیزی که می‌بینید شبیه مواد پر کننده دندان و بخشی از ساختار دندان باشد احتمالاً مشکل به ساختار دندان است. معمولاً نتیجه چنین شرایطی اصلا خوب نیست. این امکان وجود دارد که دندان را بتوان با عصب کشی و روکش و میله (پست و کور) نجات داد.
با این حال در صورتی که روکش از کمی پایین‌تر از سطح لثه شکسته باشد یا باید افزایش طول روکش مدنظر قرار بگیرد یا تصمیم به کشیدن دندان و جایگزینی آن با یکی از روش‌های بریج دندان، ایمپلنت و یا دندان مصنوعی نیمه (پارسیل) گرفته شود . به همین علت یکی از مهم‌ترین شرایط روکش کردن دندان، این است که ساختار سالم و باقیمانده دندان استحکام و قدرت کافی برای پشتیبانی داشته باشد.
جدا شدن چسب روکش – نگاهی به داخل روکش بیندازید. اگر داخل آن خالی و شبیه سطح داخلی یک روکش دندان است و ساختار دندان و مواد پر کننده آن به نظر کاملاً سالم می‌رسد (امیدوار باشید که مشکل تان همین باشد) احتمالاً هسته دندان سالم بوده و تنها مشکلی که ایجاد شده است جدا شدن چسب روکش از دندان می‌باشد. گاهی اوقات پوسیدگی زیر روکش باعث این اتفاق شده است و اگر روکش پس از تمیز کردن و پاک‌سازی دیگر بر روی دندان منطبق نیست باید روکش جدیدی ساخته شود.
نسل جدید چسب روکش که در حال حاضر استفاده میشود بسیار قوی‌تر بوده و این اتفاق کمتر رخ می‌دهد. در حقیقت برخی انواع چسب روکش به قدری محکم هستند که هنگامی که لازم است روکش برداشته و تعویض شود دندانپزشک نمی‌تواند چسب را جدا کند و باید روکش کاملاً بریده شود.
روکش و میله (پست و کور) در آمده است – در صورتی که این اتفاق رخ داده باشد می‌توانید میلة چسبیده به انتهای روکش را مشاهده کنید. علت آن می‌تواند جدا شدن چسب (در نتیجه کوتاهی یا نوک تیز بودن زیاد میله) یا به علت شکستن ریشه دندان باشد.
در حالت اول می‌توان دوباره ترمیم را چسباند اما اگر میله بلندتر گرفته نشود یا تعویض نشود احتمالاً دوباره این اتفاق رخ می‌دهد. امروزه از چسب بهتری برای این منظور استفاده میشود و این اتفاق کمتر رخ می‌دهد.
شکستن ریشه دندان اغلب به معنی از دست رفتن دندان و کشیدن آن است. متأسفانه این اتفاق در مورد دندانهای جلویی کناری فک بالا بسیار متداول است چرا که این دندان‌ها ریشه باریکی دارند.
لازم به ذکر است که روکش لزوماً به طور کامل در نمی‌آید بلکه ممکن است فقط لق شود اما هنوز در جای خود باشد. دلایل لق شدن دندان نیز مشابه است.
لب پر شدن یا شکستن روکش دندان
سرامیک یا پورسلین که روکش از آن ساخته میشود در حالت عادی موادی شکننده هستند. شکستن روکش سرامیکی اگر چه شایع نیست اما ممکن است اتفاق بیفتد. در مورد روکش سرامیکی فلزی یا پی اف ام، شکستگی ممکن است بخشی از پوشش روی روکش را در بر بگیرد اما اسکلت فلزی کاملاً سالم باشد بنابراین روکش از نظر مهر و موم و عملکردی تحت تأثیر قرار نمی‌گیرد بلکه تنها ظاهر آن خراب میشود. بسته به اینکه روکش کجای دهان قرار داشته باشد این موضوع می‌تواند بی اهمیت و یا مهم باشد.
روکشهای سرامیکی که شکسته اند ممکن است از ابتدا ضعف داشته اند (ضخامت
کافی نداشته اند ) و بنابراین تحت فشار بسیار زیاد مانند دندان قروچه تاب
نیاورده اند.
در چنین شرایطی ممکن است دندان زیر روکش نیاز به آماده سازی مجدد برای
افزایش استحکام داشته باشد و روکش جدیدی برای آن ساخته شود. در مواردی که
تنها لب پر شدگی کوچکی در روکش ایجاد شده است، با مواد پر کننده رزین
کامپوزیت ترمیم میشود .
نامناسب بودن رنگ یا شکل روکش
دندانپزشک به خصوص در صورتی که روکش در جلوی دهان قرار داشته باشد، باید پیش از چسباندن روکش به دندان آن را کامل بررسی کند. روکش باید از نظر شکل و اندازه و رنگ کاملاً بررسی شود. بسیار مهم است که نقاط تماس روکش با دندانهای مقابل و دندانهای مجاور درست باشد. در صورتی که بخش پر شده دندان خیلی بزرگ باشد اما به خوبی تنظیم نشده باشد ذرات غذا دائماً در آن گیر میکند. در چنین شرایطی دندان روکش میشود تا این مشکل حل شود. برخی از دندان‌ها ممکن است استخوان پشتیبانی کننده خود را در نتیجه عفونت پیش رفته لثه از دست بدهند و انحراف پیدا کنند و نقاط تماس آنها با دندانهای مجاور تغییر کند. متأسفانه این مشکل خارج از کنترل می‌باشد. در صورتی که نقاط تماس دندان‌ها با یکدیگر مناسب نباشد فشار زیادی بر برخی از سطوح دندان وارد میشود که ممکن است منجر به ترک خوردن یا لب پر شدن آن شود. همچنین ذرات غذا پلاک و باکتری‌ها در برخی سطوح به راحتی تجمع می‌یابند.
تیرگی در قاعده دندان روکش شده
این مشکل در روکشهای سرامیکی فلزی (اسکلت فلزی با پوشش سرامیکی) اتفاق می‌افتد که با پس‌روی لثه، لبه اسکلت فلزی داخل روکش نمایان میشود. پس‌روی لثه ممکن است به علت افزایش سن، عفونت لثه و یا ساییدگی مسواک اتفاق بیفتد. در چنین شرایطی اسکلت فلزی داخل روکش در سطح لثه نمایان میشود. به سختی می‌توان این مشکل را با کاملاً با مواد پر کننده سفید رنگ کامپوزیت پنهان کرد. در صورتی که این مشکل در مورد دندانهای جلویی که کاملاً در معرض دید قرار دارند اتفاق افتاده باشد باید روکش تعویض شود.
مشکلات مربوط به عصب دندان
علیرغم رعایت تمام نکات احتیاطی گاهی اوقات ممکن است دندان پس از روکش
نیاز به عصب کشی و یا عصب کشی مجدد پیدا کند. به طور کلی 1 تا 15% از
دندان‌هایی که روکش می‌شوند، حیات خود را از دست داده و نیاز به عصب کشی
پیدا می‌کنند.
عصب کشی در چنین شرایطی ممکن است کمی مشکل‌تر باشد. پیدا کردن عصب ها
سخت‌تر بوده و دسترسی به مجرای ریشه کمی محدودتر است. ممکن است روکش طبق
انتظار شما همراستا با ریشه های دندان نباشد و این وضعیت می‌تواند منجر به
تراشیدن بیشتر دندان و کاهش استحکام هسته دندان شود.
دسترسی به دندان از طریق روکش سرامیکی باعث کاهش استحکام روکش و چسب بین روکش و فلز میشود که گاهی اوقات منجر به شکستن پوشش سرامیکی می‌گردد. ارتعاش و فرآیند درمان نیز باعث تضعیف چسب نگهدارنده روکش میشود که این امر خود می‌تواند منجر به جدا شدن روکش شود.
پس از اتمام عصب کشی، سوراخ دسترسی که در روکش ایجاد شده بود با مواد پر کننده آمالگام یا کامپوزیت پر میشود. با این حال بهترین کار این است که روکش به طور کامل تعویض شود.
در صورتی که دندان قبلاً عصب کشی شده باشد ممکن است نیاز به عصب کشی مجدد و یا اپیککتومی داشته باشید. به جز این دو درمان تنها گزینه موجود کشیدن دندان خواهد بود.
ساییدن دندان مقابل
تنظیم سطح روکش دندان اهمیت زیادی دارد. در صورتی که روکش به درستی پولیش نشود جلای خود را از دست می‌دهد و ممکن است برای دندان مقابل سایندگی داشته باشد. برخی انواع روکش دندان ساینده تر هستند. هنگام انتخاب نوع روکش باید سلامت دندان طبیعی مقابل را نیز در نظر بگیرید. برای آگاهی از زمان تعویض روکش مقاله زمان تعویض روکش را مطالعه کنید.
